ابوالفضل آذری فعال رسانه‌ای در یادداشتی نوشت: پارک‌های جنگلی گلستان ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری دارند، اما موانع اجرایی مانع بهره‌برداری مناسب از آن‌ها شده است. درحالی‌که استان‌های هم‌جوار از این فضاها برای رونق اقتصادی استفاده می‌کنند، گلستان هنوز از این فرصت بی‌بهره است. تأکید مدیرکل میراث‌فرهنگی استان بر استفاده اصولی از این ظرفیت‌ها، می‌تواند زمینه‌ساز تحول در گردشگری گلستان باشد.
استان گلستان با داشتن ۱۷ پارک جنگلی، یکی از مناطق مستعد کشور برای توسعه گردشگری طبیعت‌محور محسوب می‌شود. این پارک‌ها نه‌تنها ازنظر پوشش گیاهی و حیات‌وحش ارزشمندند، بلکه به دلیل موقعیت جغرافیایی گلستان که بین دو قطب گردشگری شمال کشور و مشهد مقدس قرار دارد، ظرفیت بالایی در جذب گردشگر دارند. سالانه میلیون‌ها مسافر از این استان عبور می‌کنند، اما بهره‌برداری نادرست از ظرفیت‌های موجود باعث شده که حضور این گردشگران آورده اقتصادی چندانی برای استان نداشته باشد.
مشکل اساسی در رویکرد بهره‌برداری از پارک‌های جنگلی گلستان، محدود شدن آن‌ها به کارکرد صرفاً تفرجگاهی است. درحالی‌که در سایر استان‌ها، این فضاها به مقاصد گردشگری تبدیل‌شده‌اند، در گلستان همچنان با نگاهی سنتی به تفرجگاه‌ها نگریسته می‌شود. تفاوت اصلی میان این دو رویکرد در این است که تفرجگاه صرفاً محلی برای تفریح کوتاه‌مدت است، درحالی‌که مقصد گردشگری امکاناتی برای اقامت و تجربه‌محور کردن سفر فراهم می‌کند. این تغییر نگاه، کلید بهره‌برداری پایدار از پارک‌های جنگلی و افزایش ماندگاری گردشگران در استان خواهد بود.
یکی از روش‌های اثبات شده در تبدیل تفرجگاه به مقصد گردشگری، ایجاد جاذبه‌های مکمل در چارچوب اصول اکوتوریسم است. اکولاژ یا بوم‌کلبه‌ها نمونه‌ای از این جاذبه‌های مکمل هستند که می‌توانند بدون آسیب به منابع طبیعی، امکان اقامت و تجربه زندگی در طبیعت را برای گردشگران فراهم کنند. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته، پارک‌های جنگلی به‌گونه‌ای مدیریت می‌شوند که در کنار حفاظت از منابع طبیعی، امکان حضور گردشگران نیز به‌صورت کنترل‌شده و پایدار وجود دارد.
یکی از موانع اصلی بهره‌برداری مناسب از پارک‌های جنگلی در گلستان، عدم واگذاری مدیریت این فضاها به بخش خصوصی است. در قانون برنامه ششم توسعه، دولت مکلف شده که خدمات مدیریت پارک‌های جنگلی را به شهرداری‌ها، نهادهای عمومی و بخش خصوصی واگذار کند. بااین‌حال، این روند در گلستان به‌کندی پیش رفته و بسیاری از سرمایه‌گذاران با موانع اجرایی مواجه هستند. در مقابل، استان‌های هم‌جوار با اجرای همین طرح، توانسته‌اند زمینه اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی را نیز فراهم کنند.
حفظ تعادل میان حفاظت از منابع طبیعی و توسعه گردشگری
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گلستان نیز بر این مسئله تأکید کرده و معتقد است که می‌توان از الگوی موفق استان‌های هم‌جوار برای بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها استفاده کرد، بدون آنکه الزاماً از نمونه‌های خارجی الگوبرداری شود. در استان‌های دیگر، دستگاه‌های مرتبط مسیر را برای سرمایه‌گذاران هموار کرده‌اند. در گلستان اما، سخت‌گیری‌های غیرضروری باعث شده که بهره‌برداری اصولی از این ظرفیت‌ها امکان‌پذیر نباشد. این در حالی است که تجربه سایر استان‌ها نشان داده که می‌توان با رعایت ضوابط و مقررات، سرمایه‌گذاران را به فعالیت در این حوزه ترغیب کرد و از مزایای اقتصادی آن بهره‌مند شد.
با توجه به این شرایط، لازم است که سیاست‌گذاری جدیدی برای مدیریت پارک‌های جنگلی گلستان تدوین شود. این سیاست باید بر مبنای حفظ تعادل میان حفاظت از محیط‌زیست و توسعه گردشگری پایدار باشد. مهم‌ترین اقدام در این راستا، تدوین دستورالعملی شفاف و عملیاتی برای جذب سرمایه‌گذاران و تسهیل فرآیندهای اداری است.
یکی از راهکارهای عملی برای تحقق این هدف، ایجاد زیرساخت‌های گردشگری سازگار با طبیعت در پارک‌های جنگلی است. این زیرساخت‌ها شامل مسیرهای پیاده‌روی جنگلی، کمپ‌های استاندارد، سکونتگاه‌های بومی، تورهای آموزشی و تفریحی و امکانات رفاهی سازگار با طبیعت خواهد بود. اجرای چنین طرح‌هایی نه‌تنها موجب افزایش جذابیت این مناطق برای گردشگران می‌شود، بلکه امکان اشتغال‌زایی برای جوامع محلی را نیز فراهم می‌کند.
به‌علاوه، برگزاری جشنواره‌های طبیعت‌گردی و رویدادهای فرهنگی در این پارک‌ها می‌تواند به معرفی هرچه بهتر آن‌ها کمک کند. تجربه نشان داده که ایجاد برنامه‌های تفریحی و آموزشی در کنار جاذبه‌های طبیعی، تأثیر چشمگیری در جذب گردشگران دارد. با تعریف مسیرهای گردشگری ویژه در این پارک‌ها، می‌توان از ظرفیت‌های طبیعی و فرهنگی استان به بهترین شکل بهره برد.
زمان تغییر نگاه و تسهیل فرآیندهای اجرایی فرارسیده است
در نهایت، توسعه گردشگری در پارک‌های جنگلی باید به‌گونه‌ای باشد که تعادل میان استفاده از منابع و حفظ آن‌ها رعایت شود. این مسئله مستلزم نظارت مستمر و همکاری میان دستگاه‌های مرتبط است. درصورتی‌که این رویکرد عملیاتی شود، نه‌تنها گردشگری در گلستان متحول خواهد شد، بلکه فرصتی برای اشتغال‌زایی و رونق اقتصادی در استان فراهم می‌شود.
استان گلستان باوجود منابع طبیعی بی‌نظیر خود، همچنان نتوانسته در حوزه گردشگری به جایگاهی که شایسته آن است دست یابد. اکنون‌که توجه مدیران ارشد استان به این مسئله جلب شده، می‌توان امیدوار بود که با اجرای سیاست‌های جدید، پارک‌های جنگلی از یک ظرفیت بالقوه به یک فرصت بالفعل برای توسعه گردشگری تبدیل شوند. وقت آن رسیده که با تغییر نگاه و تسهیل فرآیندهای اجرایی، از این گنجینه‌های طبیعی به شکلی مسئولانه و پایدار بهره‌برداری شود.
انتهای پیام/
نظر شما